Bourgondische bivaktocht in de Hautes Vosges

4-daagse bivaktocht met start en einde in Wildenstein

Een lang weekend is de perfecte gelegenheid om eens wat verder te trekken. Op deze tocht genoten we mede door het mooie herfstweer van de diverse gezichten van de Hoge Vogezen: kleurrijke bossen, stille meren, kale grassige bergtoppen, zonnende gemzen, ferme-auberges, schuilhutten en dorpjes. Ook klassiekers als de beklimming van de Hohneck en de avontuurlijke Sentier des Roches ontbraken niet, waar de rust helaas wat verder te zoeken was.

Dag 1: Wildenstein naar Abri du Neurod
Afstand: 7 km
Stijgen: 784m, dalen: 138m

Op de middag verzamelen we aan de de kerk van het stille dorpje Wildenstein temidden steil beboste flanken. Een zwakke najaarszon doet de herfstkleuren oplichten. We hebben deze tocht duidelijk perfect getimed.

Klim naar Route Des Crêtes.

Via enkele alpages gaat het richting de hoofdkam van de Vogezen. Bij de ferme-auberge van Schaffert, nog tot eind oktober open, zetten we ons op het terras. Binnen heerst een gezellige drukte. We trekken verder tussen de koeien over de steile bergrug naar de befaamde Route Des Crêtes.

Het gaat steil omhoog tussen de koeien.

Vanop de kale bergkam kijken we uit over diep beboste valleien. De zon breekt nu pas echt door en licht de roestkleurige bladeren en het lichtgele gras op. Het gaat op en over de eerste Vogezentop: le Schweisel. In de horizon zijn de contouren van de Alpen te zien.

Op de hoofdkam van de Vogezen.

Bij de Abri de Neurod strijken we neer. Er staan nog enkele auto’s geparkeerd maar als we aan het avondeten beginnen, is het rijk voor ons alleen. De hut beschikt over een grote houtvoorraad. We sprokkelen nog wat fijne takken in de karige struiken rondom. De duisternis valt in als we dicht tegen elkaar aan kruipen rond het vuur. Allerlei wilde verhalen worden uitgewisseld.

Bivak bij Abri de Neurod.

Dag 2: Abri du Neurod naar Schiessroth
Afstand: 14,5 km
Stijgen: 945m, dalen: 1.031m

We trekken noordwaarts over de bergkam en opnieuw moeten we er enkele toppen aan geloven: Batteriekopf, Rothenbachkopf en le Rainkopf. Duitstalige plaatsnamen die verwijzen naar de tijd dat het gebied nog tot het Duitse keizerrijk behoorde. Na Wereldoorlog II kwam het definitief terug in Franse handen. Oude grenspalen zijn nog over de hele kam te vinden en duiden de vroegere grens tussen Frankrijk en Pruisen aan.

Uitzicht over de herfstige Vogezen vanop de Rothenbachkopf.

Na een bewogen geschiedenis onder de Habsburgers komt de streek in 1648 in Franse handen. Na de Frans-Duitse oorlog zegeviert Pruisen onder leiding van kanselier Bismarck en wordt het Duitse Keizerrijk gevormd. In 1918, op het einde van de Eerste Wereldoorlog, wanneer de Franse troepen in de Elzas aankomen, worden ze toegejuicht. Volgens Hitler werd de Elzas bij de vijftigjarige bezetting (1870 – 1918) veel te zacht behandeld, waardoor ze de sympathie voor Frankrijk bleven behouden. Tijdens WOII werd het gebied opnieuw bezet. Elzasser werden naar het Russische front gestuurd, waar de meesten sneuvelden. De Elzas is het laatste gebied dat definitief bevrijd werd in maart 1945, na zeer hevige gevechten. In de naoorlogse periode trachtte de Franse regering een sterke verfransing te bewerkstelligen. Door dit beleid staat het Elzassisch (een Alemannisch dialect) sterk onder druk.

Via de zuidflank van le Kastelberg wandelen we naar de verlaten ferme-auberge van Kastelbergwasen.

Een grote troep gemzen wordt opgeschrikt. We zijn dan ook nogal vroeg van start gegaan en hebben ons vandaag nog niet van het winteruur aangetrokken.

Afdaling naar Mittlach.

Via de zuidflank van le Kastelberg en de verlaten ferme-auberge van Kastelbergwasen zakken we af naar Mittlach. De quadriceps laten zich voelen tijdens de steile afdaling. In het dorpje lunchen we eerst in een parkje en verhuizen dan naar een hotel-restaurant in het centrum. Daar plunderen we de voorraad appel-, chocolade en bosbessentaart. Na een lange lunchpauze is het tijd voor het zwaarste stuk van de dag. Doorheen de vallei van de Wormsa stijgen we naar het feërieke Lac de Fischboedle. Daarna gaat het verder omhoog naar Lac de Schiessrothried.

Lac de Fischboedle.

Bij de ferme-auberge van Schiessroth komen we terug boven de boomgrens. De boer geeft ons de toestemming om de tent op te zetten op het zadel. Bivakkeren in het beschermde gebied rond de Hohneck is namelijk verboden. Door de vele koeienvlaaien staan de tenten nogal gespreid. Er rest ons nog een tweetal uurtjes daglicht. Tijd voor een snelcursus kaart en kompas.

Het is snel donker.

Het begint langzaamaan te regenen. Na het avondeten vluchten we de warme auberge in voor wijn en schnaps. De boerderij gaat vanaf morgen op winterslaap en inbrekers maken daar al eens slim gebruik van. De dure koebellen gaan dus mee naar beneden.

Dag 3: Schiessroth naar Lac de Blanchemer
Afstand: 16 km
Stijgen: 1.047m, dalen: 1.191m

Vanonder de tarp genieten we van de zonsopgang. Heerlijk om te ontbijten in zo’n omgeving. Vandaag staan enkele Vogezenklassiekers op het programma en dus wandelen we in een brede haarspeldbocht.

Een heerlijke plek om te ontwaken.

Gemzen liggen in de ochtendzon op de col. Na een lichte klim duiken we het Frankental in, een prachtige vallei met steil beboste flanken. De steile rotsen van de Martinswand kijken op ons neer.

Het Frankenthal met de Martinswand.

Na een wasje en een plasje wagen we ons aan de avontuurlijke Sentier des Roches, enkele stukken zijn met kabel gezekerd en gaan langs een afgrond. De route is goed doenbaar. Afgevallen bladeren en mos zorgen er wel voor dat de stenen er wat glibberig bijliggen. We zijn duidelijk niet alleen op pad. Met “Bonjour, on est treize” lichten we de kruisende wandelaars in over de lengte van onze wandelkaravaan.

Langs de Sentier des Roches.

We ontwijken de Col de la Schlucht via een bijna verdwenen pad. Bij de Refuge les Trois Fours, een hut van de club alpin français, lunchen we op het terras. Het gaat verder zuidwaarts richting de Hohneck, het hoogste punt van deze tocht en de derde hoogste top van de Vogezen (1.363m). Vanop het smalle pad aan de afgrond kijken we naar de rotsklimmers op de Martinswand.

Terug op de bergkam richting de Hohneck.

Op de Hohneck wordt ik ingelicht dat de ‘tarte aux myrtilles’ in de bar er werkelijk heerlijk uitziet. Deze tocht begint toch meer en meer van een culinaire trekking te hebben. We nemen nog twee flessen likeur van mirabellen en van bosbessen mee voor deze avond…

Er moet natuurlijk ook nog gewandeld worden. Langsheen de cirque de Wormspel kijken we voor een laatste maal uit over de Vogezen. Daarna lopen we langs de noordflank van de Kastelberg richting Ferschmuss. Het gras staat vol wildemanskruid waarvan het harige langdradige zaad wordt opgelicht.

Afdaling naar Lac de Blanchemer.

Door een herfstig beukenbos dalen we af naar de Lac de Blanchemer. Een prachtig meer met een gezellige abri en de ideale bivakplek. Na een kleine oriëntatieoefening maken we ons meester van de likeur bij een knisperend haardvuur. De honingzwam in het brandhout licht op in het donker.

Een gezellige avond aan de haard.

Dag 4: Lac de Blanchemer naar Wildenstein
Afstand: 8,5 km
Stijgen: 297m, dalen: 719m

Via een pijnlijk steil klimmetje pikken we de Chemin du Grand Bougre op. Smalle paden leiden ons door het bos naar de Col de l’Etang. Onderweg krijgen we een doorkijk naar de Tourbière de Machais, een beschermd veengebied.

Tourbière de Machais.

Langsheen de Ronde Tête gaat het naar Col de Bramont. We kijken uit over het langgerekte stuwmeer en het dorp waar we de vierdaagse zijn gestart. Een lange afdaling leidt ons terug naar Wildenstein.

Terug naar Wildenstein.

Conclusie

Een prachtige bivaktocht met veel mooie herinneringen. Wat verder dan de Ardennen maar het rijden wel waard voor een lang weekend. Ik had de wandeltijden wat overschat. De etappes mochten dus wat langer zijn maar de indeling is wel perfect voor wie het wat rustiger aan wil doen. De bivakplekken waren goed, al is het soms nog wat lopen voor water.

Meer beelden in dit fotoalbum.

–

PRAKTISCHE INFO

BEREIKBAARHEID
In Wildenstein geraak je het eenvoudigste met de auto. Reken op ongeveer 6 uur rijden van Gent tot Wildenstein. Je auto kan je gemakkelijk kwijt op het kerkplein.
Wie liever met het openbaar vervoer reist, kiest beter een andere startplaats uit. Metzeral (in de vallei van Mittlach) is bereikbaar met de trein vanuit Brussel met overstap in Colmar. Er is één rechtstreekse trein van Brussel naar Colmar om 7u24 en aankomst om 13u26. Om 14u08 vertrekt een trein naar Metzeral (aankomst om 14u45). Vandaaruit kan je beginnen wandelen en eventueel inpikken op de beschreven route in dit verslag (via Gashley of door 3,5km door de vallei te wandelen naar Mittlach).

KAARTEN
IGN 1:25.000:

• 3618 OT (Le Hohneck – Gérardmer)
• 3619 OT (Bussang – La Bresse)

BEWEGWIJZERING
Deze route is een aaneensluiting van bestaande paden. Er is behoorlijk wat bewegwijzering wat het navigeren relatief eenvoudig maakt, als je tenminste wat bij de pinken blijft en niet met mistig weer moet afrekenen (wat zeker mogelijk is) of in de winter op stap gaat. De stafkaarten vermeld naast het verslag biedt de beste basis om zelf een tocht uit te stippelen. Ik heb gebruik gemaakt van software om afstanden en hoogtemeters te berekenen. Zo kom je qua aantal meters klimmen en dalen wel wat hoger uit dan als je ze zelf zou aflezen op de kaart. De paden op de kam zijn eenvoudig. Als je de valleien intrekt, vind je meer stenen op je weg. Als die onder een pak herfstblaren of wat sneeuw verscholen zijn, is het opletten. Er zitten wel wat steile stukken bij. De Sentiers des Roches is zeker doenbaar voor wie niet te veel last heeft van hoogtevrees. In de winter wordt de route afgeraden vanwege ijs en sneeuw.

OVERNACHTING
Wij hebben wildgekampeerd. In het gebied rond de Hohneck mag het in principe niet. Dus als er een bemande auberge in de buurt is, vraag je beter toestemming. Wij hebben dat bij auberge de Schiessroth gedaan en het was geen probleem om te bivakkeren.
Wie liever binnen slaapt, zal zijn route moeten aanpassen. Bij Col de la Schlucht en de hut van les Trois Fours kan je zeker overnachten. Ook de auberge Au Pied du Hohneck biedt kamers. Er zijn nog andere hutten maar vaak zijn die enkel toegankelijk voor leden van één of andere wandelvereniging. Niet alle ferme-auberges bieden kamers, sommige bieden gewoon (overdag) eten.
Her en der zijn onbemande schuilhutten. Als je met een klein groepje bent, kan je daar je matje spreiden, voor zover ze niet al bezet zijn tenminste. Reserveren kan je uiteraard niet.

BEVOORRADING
Er is geen bevoorrading langs deze route. Er zou een bakkerij (Lang) zijn in Mittlach maar die is maar tussen 7 en 9u ‘s morgens open. Er zijn hier en daar nog auberges open in de herfstvakantie. Daar hebben we op deze tocht gebruik gemaakt om een koffie te drinken en een stuk taart te eten.

Water kan je wel hier en daar tappen, maar wat planning is toch nodig. Onze eerste nacht bivakkeerden we bij Abri du Neurod. Bij de Auberge du Huss onder Col du Herrenberg konden we water nemen aan een kraantje achteraan het gebouw (de kant van de col). Een andere bron bevindt zich in het dalhoofd ten oosten van de col.
De tweede nacht hebben we water kunnen tappen bij de Auberge van Schiessroth. Verder is er niet meteen water ter beschikking. Er is een bron op de zuidoostflank van de Hohneck, maar nog eenvoudiger is stappen tot le Gashney. En beter neem je gewoon water mee vanaf Lac de Schiessroth. De volgende dag kan je in het Frankental makkelijk bijvullen, er is een bron in het boswachtershuis.
Op de derde nacht zaten we aan het Lac de Blanchemer. Er is een riviertje dat het meer voedt aan de oostzijde, daar kan je makkelijk water nemen. Zuiveren is hier wel de boodschap.