7-daagse trekking van Brilon naar Dillenburg
In 2001 werd dit langeafstandspad tussen Brilon naar Dillenburg plechtig geopend met de bedoeling het brede wandelpubliek naar de beboste heuvels van Hochsauerland te lokken. De Rothaarsteig is zo’n 154km of 187km lang afhankelijk of je de Dillvariante, respectievelijk de Westerwaldvariante in het zuidelijk deel van de route neemt om het eindpunt Dillenburg te bereiken.
Al meteen in de ban
Handelslieden maakten tijdens de 13de en 14e eeuw van Brilon een bloeiende handelsstad. Dat het plaatsje een rijk historische verleden heeft, zie je aan de vele traditionele huizen die allen een eigen opschrift op hun gevel staan hebben.
De Rothaarsteig vangt aan op het gezellige marktplein en voert dan naar de heuvels ten zuiden van de stad. Wij starten in Petersborn, zowat 4km verder op de route waar we onze auto kunnen achterlaten op de parking van Gasthof Hornig, een gezellig familiepension.
IJscoupes
Afstand: 38,9km
Stijgen: 523m, dalen: 491m
Lange bospaden zijn dagelijkse koek op de Rothaarsteig. Bij de Borbergskapelle kijken we voor een eerste maal uit op de omgeving. Olsberg ligt aan de voet van het Rothaargebergte, een beboste heuvelketen die de streek van Hochsauerland tot Hessen typeert.
Aan de Borberg is heel wat geschiedenis verbonden. Enerzijds zijn hier de ruïnes van een kerk uit de 13de à 14de eeuw teruggevonden, anderzijds is Borbergs kirchhof de laatste rustplaats voor de vele slachtoffers van de pest.
We kiezen voor de Klettervariante Ginsterkopf, een avontuurlijk pad dat steil de Ginsterkopf (661m) beklimt. Het uitzicht loont de moeite; we kijken uit op de Bruchhauser Steine. De vier rotsen, door erosie overgebleven porfierkernen van lava-uitstoot tijdens het Devoon, steken boven de bebossing uit. Je kan ze beklimmen via enkele ongemarkeerde paadjes.
De afdaling naar het pittoreske dorpje Bruchhausen is echter ook meer dan de moeite waard. Op het terras van gasthof Rüther serveert men lekkere en goedkope ijscoupes.
Lange boswegen leiden ons naar het Naturschutzgebiet Neuer Hagen. Dit beschermd natuurgebied is een uitgestrekt heideoppervlak, ontstaan door het afgraven van de bovenste graszoden. Hierdoor verarmde de bodem zodat bosbessenstruiken en heide nu de enige vegetatie vormen.
De Clemensberg (838m), gelegen aan de rand van het reservaat, is net niet het hoogste punt van de regio maar wel van de Rothaarsteig. In zuidelijke richting strekken de heuvels rond Grönebach en Winterberg voor ons uit.
We wandelen verder naar de Hoppeckequelle, het klein bronnetje leent zich amper om onze waterzak bij te vullen maar is juist voldoende om de lastige laatste kilometers naar Winterberg te overbruggen. Nu al laten onze voeten voelen dat het voor vandaag genoeg geweest is maar Hotel Forsthaus is nog meer dan twee uur lopen. Een ware marteling…
Duitse frieten
Afstand: 30,5km
Stijgen: 290m, dalen: 320m
Na een gemist avondmaal, smaakt het ontbijt des te beter. Een Duitse Frühstück bestaat typisch uit wat zuur bruin brood maar ook verse witte pistolets, confituur, smaakloze boter, charcuterie en kaas, een ei en koffie of thee. Zelfs voor uitgehongerde wandelaars meer dan genoeg.
Via een gezellig pad door een kleine groene rivierkloof bereiken we de drukke winkelstraten van Winterberg. Zijn naam doet al vermoeden dat het een bekend wintersportcentrum is. We doen er enkele inkopen in de supermarkt en sturen een kaartje naar het thuisfront. Moeder en dochter op stap, ‘t is eens iets anders…
We verlaten Winterberg via de St.-Georg-Schanze, een 22m hoge schans waarop je een weinig beminnelijk uitzicht hebt op het skigebied op de Poppenberg en het stadje. Het gaat op en neer naar Blutstein, de oudste stadsgrenssteen van Winterberg. Hier klimmen we het steile paadje naar boven dat leidt naar de Astenturm, een toren gelegen op het hoogste punt van het Naturschutzgebiet Kahler Asten. Onderweg kan je gerust eens plaats nemen in één van de stoelen die in oude boomstammen werden uitgehouwen.
Aan de toren komen we tussen een bonte mengeling van groene gemotoriseerde polizei, fietstrekkers en dagjesmensen terecht. Allen in lijn voor het frietkraampje die door een echte Duitse blonde wordt uitgebaat. De dikke frieten smaken best goed.
Het duurt niet lang of we lopen weer op rustige paden tussen talloze bosbessenstruiken. De besjes zijn sappig maar wat zuur.
De Lennequelle bezorgt ons lekker fris drinkwater op deze warme wandeldag waarna we afdalen naar Langewiese waar we onze eerste lange asfaltstrook onder de voeten geschoven krijgen. Gelukkig werd er onderweg een voetbadje speciaal voor Rothaarsteigwandelaars geïnstalleerd.
Meteen daarop worden we opnieuw op enkele steile klimmetjes getrakteerd. We genieten met volle teugen van het uitzicht en duiken dan de bossen terug in via een Grenzweg die de grens vormt tussen het Sachsisch-Wesfaalse en het Frankische volk.
Onbewust passeren we de Friedensquelle, waardoor we onze waterreserves pas opnieuw kunnen aanvullen in Kühhude. Het gehuchtje bestaat enkel uit één boerderij waar we in de tuin kan genieten van een stuk lekkere huisgemaakte taart en een grote capuccino.
Enkele sculpturen werden langs het pad geplaatst, “Stein, Zeit, Mensch” is het meest impressionante. Een gigantisch steenblok in een kooi van boomstammen. Het doet wat prehistorisch aan.
Wat verder kan je over een hangbrug lopen en wat bijleren over de bodem en de dieren die in het Rothaargebergte voorkomen.
De avondzon zorgt ervoor dat het gezellig wandelen is over de kammvariante. Even twijfelen we nog of we in een schuilhut bij de Millionenbank zullen slapen maar uiteindelijk bellen we het Schäferhof in Jagdhaus en vragen voor een Doppelzimmer. Een zeer goede keuze!
Het kan niet altijd meevallen
Afstand: 19,4km
Stijgen: 238m, dalen: 278m
We verlaten het gezellige gasthof en lopen terug de bossen in. Aan de Sombornquelle vullen we opnieuw onze Platypusdrinkzak en mijmeren wat na over de afgelopen dagen. Onderweg komen we ook een vos tegen, die ons niet meteen had opgemerkt. Hier komen ook edelherten voor, die worden echter enkel tijdens de schemering of ‘s nachts actief.
De Rhein-Weser-Turm werd tijdens de grote depressie van de jaren ’30 gebouwd om de grote werkloze bevolking aan het werk te zetten. Het dankt zijn naam aan zijn locatie op de waterscheidingslijn van Rijn en Weser. De familie Schwermer baat een café-restaurant in de benedenverdieping uit. Als je wat consumeert, laat men je zeker gratis de toren beklimmen. Mijn halve liter Krombacher is meteen afgewerkt.
Wat leren we in de ‘Waldschule’ welke bomen hier zoal groeien. Ik neem plaats op de lessenaar en tuur in het zware boek waarin alles staat beschreven.
Bij de afdaling naar de Schwarzbach komen we een Rothaarsteig-Ranger tegen. Hij houdt wel van wat contact met wandelaars en geeft ons elk een sticker met het embleem van de Rothaarsteig om deze wandelweg in België te promoten. Hmmm, mijn ma’s sticker is groter dan de mijne…
Bij het houten wandelbruggetje over de rivier, trekken we terug de schoenen en sokken uit. Daarna volgen we het open beekdal van de Schwarzbach dat deels beschermd natuurgebied is. We klimmen opnieuw naar de heuvelkam en bij de Dreihernnstein nemen we de Rothaarsteigvariante naar Zinse, die via hetzelfde teken wordt aangeduid maar met zwarte tekens op een gele achtergrond. Het is even zoeken naar het Landhaus zum Rothaarsteig, dat buiten het dorp gelegen is.
Kater
Afstand: 28,4km
Stijgen: 314m, dalen: 309m
De man des huizes lijkt op het eerste gezicht een sympathieke man, op het laatste is hij eerder een sluwe vos. Hij rekent je de duurste kamer aan, met het principe dat hij je dat niet moet vragen want je zou toch voor die kamer gekozen hebben. Geen probleem ware het niet dat er duidelijk een doe-het-zelver aan het werk geweest was en prijs-kwaliteit ver te zoek is. Met een financiële kater op zak, nemen we onze biezen en trekken er nog voor 8 uur op uit.
Lange boswegen leiden naar Ginsbergerheide waar we opnieuw actief natuureducatie kunnen beleven. Met een blinddoek aan, moet je met blote voeten over verschillende materialen wandelen en raden welke bodem je tussen je tenen voelt. Of je raadt welke vogel in welk nestkastje past. Echt ideaal voor wie met zijn kinderen gaat wandelen. Er is daarbij nog een groot speelplein dichtbij.
Achter het station van Lützel wandelen we naar de vallei van de Eder. Vele fietstrekkers rijden op de onverharde weg langs de moerassige vallei. Het brongebied is een biotoop voor allerlei soorten waterminnende planten zoals varens en riet. In de langzaam groeiende turflagen groeien de zwarte els en de moerasberk.
Door onze vroege start, hebben we tijd genoeg voor een partijtje badminton. Zo heb ik die raketten toch voor iets meegesleurd.
De Siegquelle nabij GroBenbach ligt langs de weg waardoor er massaal veel volk op af komt. Geen plaats dus voor een rustige picknick. Het Walderlebnispfad en andere paden zorgen ervoor dat we de asfaltweg naar Lahnhof steeds vermijden. Hotel-Restaurant Forsthaus ligt bij de Lahnquelle en heeft een gezellig terras waar we op de vooravond van mijn verjaardag van een lekker avondmaal genieten. Vergeet die schnitzels, de Duitse keuken mag er best zijn!
Geneeskrachtig water
Afstand: 25,7km
Stijgen: 118m, dalen: 295m
De Rothaarsteig leidt ons naar de Ilsequelle, een heilzame bron waar al tijdens de middeleeuwen mensen naartoe trokken.
Graf Ludwig van Wittgenstein, de eigenaar, liet zelfs hutten oprichten en baden in de omgeving bouwen. Een middeleeuws kuuroord dus, die echter na de 30jarige oorlog in de vergetelheid geraakte tot men in de jaren ’80 het geheim van het water ontdekte. Het is magnetisch, net als de bron in Lourdes.
Er staan enkele glazen klaar en je moet wat duiken in de diepe waterput om je glas te kunnen vullen.
Via Haincher Höhe bereiken we de Dillquelle. De Dill die door Dillenburg, het eindpunt van de Rothaarsteig stroomt en daarna in de Lahn uitmondt, ontspringt hier. Er staat ook een échte blokhut met daarnaast barbecuemogelijkheid.
We eten ons lunchpakket van het hotel op en doen nog een klein hazenslaapje op de houten banken. Ondertussen komt er eenzame loper voorbij die maar wat blij is mensen te zien om tegen te praten.
Op de heuvelkam, zijn vele bosbessenplukkers druk in de weer. Aan de rand van het bos staan enkele ‘Meilers’, kegelvormige constructies van hout en bedekt met aarde. Hierin werd vroeger houtskool geproduceerd die massaal nodig was om ijzer te smelten.
Via de Westerwaldvariante lopen we naar Wasserscheide. Hotel Windeck ligt vlak aan de Rothaarsteig en kijkt uit over de Hellervallei. We krijgen de mountainbikes van de eigenaar in bruikleen om naar Burbach te fietsen. Ze zijn wel twee maten te groot maar via een geasfalteerd fietspad in het dal is het gemakkelijk en rustig rijden. Wanneer we terug aankomen, blijkt het restaurant al bijna volgelopen. Het is even wachten voor ook wij mogen genieten van een frisse salade met frietjes en een halve liter Weissbier…
Schuilhuttentocht
Afstand: 37,5km
Stijgen: 370m, dalen: 378m
Via veldpaadjes bereiken we opnieuw het uitgestrekte woud dat de heuvelflanken van de Hellervallei bedekt. De Naturwaldzelle GroBer Stein is een veld van basaltstenen temidden het bos, bedekt door mossen.
Bij Lützeln opent het landschap en lopen we over grassige wegeltjes naar het dorp. Onderweg groeien rode bessen en donkere stekelbessen aan de rand van een tuin. Zeer verleidelijk!
Er volgt een stevig klimmetje en een mooie afdaling naar Liebenscheid. Het kleine vliegveld ‘Flughaven Siegerland’ ligt dichtbij. We genieten van de schaduw van de dunne boomstrook tussen de velden op het pad naar WeiBenberg. Het is opnieuw warm maar er komt steeds meer bewolking opzetten.
Bovenop de heuvelrug kijkt de Ketzerstein, een grote basaltrots, over het landschap uit. Ooit bedekte een dikke basaltlaag geheel hoog-Westerwald maar door erosie blijft enkel deze ene rots over. Terwijl we langs de bosrand trekken, vliegt een uil ons voorbij. Deze nachtvogel wordt overdag zelden opgemerkt.
Het gedonder begint net voor we Fuchskaute bereiken. We vluchten snel het restaurant binnen als het begint te regenen. Het is weer opgeklaard als we door het natuurgebied aan de noordzijde van de berg lopen. Enorme sparren pronken tussen de veldbloemen.
Als we Rabenscheid bereiken, zijn we uitgedroogd. Bronnen zijn hier veel zeldzamer dan in het meer heuvelachtige Hochsauerland. Gelukkig is er een pompstation in het dorp. We dalen af naar de Fischbachmühle, een oude molen aan het riviertje de Aubach. Een zijriviertje ervan sleet een groot gat in de basaltrotsen uit en is nu als Naturdenkmal beschermd. Als je erdoor piept, zie je enkel riet.
Een strak klimmetje leidt ons tot de eerste schuilhut. Die is echter omgetoverd tot een chalet en ligt aan een drukke speeltuin. De Alte RheinstraBe, een oude handelsweg die de steden aan de Rijn met het Westerwald verbond, brengt ons bij de volgende schuilhut. We horen al kinderen joelen voor we bij de hut zijn. Een groot feest lijkt er aan de gang. Dan maar even op de tanden bijten en op naar de hut bij Kornberg. Vrijdagavond blijkt echter dé avond voor een nachtje fuiven in de open natuur. We hopen dus maar dat het niet gaat regenen terwijl we ons slaapzakje spreiden onderaan de heuveltop.
Onvergetelijk uitzicht
Afstand: 7,6km
Stijgen: 34m, dalen: 219m
Hoewel het feestgedreun tot in de vroege uurtjes doorging, maakt de zonsopgang vanop de Kornberg het meer dan goed. De warmoranje gloed van de zon verlicht de nevel die nog tussen de heuvels rond Dillenburg hangt.
We zijn vroeg op weg maar de rust wordt al snel verstoord wanneer een Lada ons tot twee maal toe op een smal karrenspoor passeert om te genieten van het uitzicht op een jonge trekster. Ma kan er niet mee lachen…
Dillenburg lijkt op het eerste zicht een weinig gezellig stadje te zijn maar eens je het centrum bereikt, verandert het decor compleet. De slottoren, waar Willem van Oranje werd geboren, kijkt over de historische stadskern uit. In de lange verkeersvrije winkelstraat vinden we uiteindelijk een gezellige cafetaria om te ontbijten.
Conclusie
De Rothaarsteig is een pad voor alle seizoenen. Het is een gemakkelijke route met weinig hoogteverschillen. Met een beetje conditie kan iedereen de tocht aan, ook beginnende trekkers. Enkel de afstand kan het traject echt lastig maken maar die kan je zelf bepalen.
In de winter mag je wel een pak sneeuw verwachten, het is dan ook een wintersportgebied dat openstaat voor langlaufers en skiërs. In de zomer deel je de weg soms met mountainbikers. Fietsers komen meer aan hun trekken in de rivierdalen.
Kan je er maar enkele dagen op uittrekken, dan raad ik aan het noordelijke deel te kiezen omdat die nog wat meer verscheidenheid biedt. Er is voldoende busvervoer, sommige Haltestelles liggen in de middle of nowhere.
Meer beelden in dit fotoalbum. Klik op ‘slideshow’ voor een diavoorstelling.
–
PRAKTISCHE INFO
BEREIKBAARHEID
Met de auto kan je ofwel via Eindhoven in Nederland, ofwel via Keulen in Duitsland naar Brilon reizen. In minder dan 4 uur sta je in het stadje.
Het is best duur om met de trein naar Hochsauerland te reizen doordat je genoodzaakt bent een internationale trein te nemen. Je bent meer dan 5 uur onderweg.
In Duitsland zelf kan je in het weekend voor een prikje het gehele land rondreizen. Een Schönes-Wochenende-Ticket heeft een vaste prijs van €30 en biedt geldig transport tot 5 personen. Je kan het echter niet op de snelle ICE- en IC-treinen gebruiken. Tijdens de week geldt het duurdere tarief.
We reisden terug van Dillenburg naar Brilon-Wald in zo’n 4 uur tijd. Vanaf daar wandelden we terug naar Petersborn, ons beginpunt. Ben je in Brilon gestart, dan stap je een halte vroeger uit in Olsberg. Daar kan je een bus nemen naar het stadje.
Via de site van de Duitse Spoorwegen kan je uurregelingen aanvragen en tickets bestellen.
WANDELEN ZONDER BAGAGE
Als je zonder bepakking de route wilt lopen, heb je twee mogelijkheden. Ofwel kies je bij de Rothaarsteigverein een toer van 6, 8 of 12 dagen (prijzen variëren tussen €425 en €845 per persoon compleet met vervoer naar het start- en eindpunt, dubbele kamer met ontbijt, wandelkaart en een paar sokken van Falke), ofwel kies je één van de logementen met het logo van Qualitätsbetrieb Rothaarsteig. Deze zorgen ook voor transport naar het begin van je wandeltocht en zo kan je alvast twee dagtochten met als eindpunt je hotel plannen.
WANDELGIDS
De ErlebnisWanderführer Rothaarsteig is een interessante topogids die meer informatie bevat in vergelijking met de topografische kaarten die ook beschikbaar zijn. Een woordje Duits is wel nodig om de toeristische informatie te kunnen lezen.
ROUTE
Het logo van de Rothaarsteig is voldoende aangebracht maar duidt enkel de juiste route aan, in tegenstelling tot GR’s die ook de foute richting aanduiden. Je moet dus wat meer uit je doppen kijken.
OVERNACHTING
De lijst met accommodatie inclusief prijzen en internetlinks kan je bestellen via een toeristisch bureau uit de streek of de website van de Rothaarsteig. Daar kan je ook de lijst online bekijken.
Kijk uit naar het logo Qualitätsbetrieb Rothaarsteig. Deze hotels en pensions staan open voor wandelaars die slechts voor één nacht een verblijfplaats zoeken. Gasthof-zum-Rothaarsteig in Zinse draagt dit embleem ook hoewel ze het niet echt verdient. Het is dus geen garantie maar over onze andere logementen hebben we geen klachten.
Verder bieden ook sommige Ferienwohnungen hun kamers aan voor één nacht.
De prijzen liggen een stuk hoger dan die in bijvoorbeeld Frankrijk, reken op €25-€40 per nacht per persoon inclusief copieus ontbijt.
Campings zijn er amper langs de route, enkel in Winterberg en Dillenburg kan je je tentje plaatsen.Wildkamperen is verboden maar praktisch wel mogelijk. Er is wellicht wel controle door de rangers.
BEVOORRADING
Net als in Frankrijk kan je lekker en goedkoop eten. Op de menukaart staan steevast een lijst met schnitzels maar er is voldoende keuze uit andere lékkere gerechten.
De porties zijn groot zodat je met een hoofdschotel meestal al genoeg hebt, reken op zo’n €8-€12. Vergeet niet de ijscoupes uit te proberen, die zijn ook enkele euro’s goedkoper dan in België.
Bevoorradingspunten zoals supermarkten, bakkerijen enzomeer zijn er bitter weinig en staan ook niet aangegeven in de wandelgids. Daar staat enkel in of er eetmogelijkheden zijn vb. restaurants. In Brilon, Winterberg en Dillenburg is er een supermarkt. Bakkerijen zijn niet te vinden in de kleine dorpen maar je kan telkens een lunch aanvragen in je verblijfplaats.
INFORMATIE
Meer info op http://www.rothaarsteig.de/
Een klein Duits zakwoordenboekje kan soms ook wat raad brengen. Zelden kom je iemand tegen die een tweede taal kent.
Debbie's tochten 
[…] https://debbiestochten.wordpress.com/2011/12/30/rothaarsteig-weg-der-sinne/ […]